Προπονητής Αθλήματος

Περιγραφή: Ο Προπονητής αναλαμβάνει την προετοιμασία αθλητών και γενικότερα αθλουμένων, σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο, και φροντίζει για τη φυσική τους κατάσταση, ώστε να έχουν την καλύτερη δυνατή απόδοση κατά τη διεξαγωγή των αγώνων. Ανάλογα με το άθλημα και την ηλικία των αθλητών και των αθλουμένων που έχει αναλάβει ο Προπονητής, επιλέγει τις κατάλληλες ασκήσεις και διαμορφώνει το αντίστοιχο πρόγραμμα. Επίσης, είναι υπεύθυνος για την προετοιμασία συγκεκριμένης τακτικής για κάθε αγώνα και την εφαρμογή της. Στο πλαίσιο αυτό συγκεντρώνει στοιχεία για τους μελλοντικούς αντιπάλους, προκειμένου η ομάδα του ή ο συγκεκριμένος αθλητής που έχει αναλάβει να είναι σε θέση να τους αντιμετωπίσει. Κατά τη διάρκεια του αγώνα συμβουλεύει και ενισχύει τους αθλητές, παρεμβαίνει σε περιπτώσεις λανθασμένων ενεργειών και τροποποιεί, αν χρειαστεί, την ακολουθούμενη τακτική. Μετά το τέλος του αγώνα, αναλύει μαζί με τους αθλητές την απόδοσή τους, επισημαίνει τα θετικά σημεία και καταστρώνει στρατηγικές για τη βελτίωση των αρνητικών.

Αν είναι Προπονητής σε ομαδικό άθλημα, έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει αλλαγές για την ανανέωση του δυναμικού της ομάδας, προκειμένου να βελτιώσει την απόδοσή της.

Με την τεράστια προβολή των αθλητικών εκδηλώσεων σήμερα και την αναγνώριση της σπουδαιότητας του αθλητισμού για την ομαλή ανάπτυξη του ανθρώπου, το έργο του Προπονητή αποκτά ιδιαίτερη αξία. Η τηλεόραση και γενικότερα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν συμβάλει αποφασιστικά στην ανάδειξη του επαγγέλματος, ιδιαίτερα όσον αφορά τα δημοφιλή αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ και, τελευταία, ο στίβος και η γυμναστική.

Εξοπλισμός και Μέσα: Ο εξοπλισμός του Προπονητή περιλαμβάνει αθλητική φόρμα ή φόρμα κολύμβησης, αν πρόκειται για θαλάσσια αθλήματα, σφυρίχτρα, χρονόμετρα και βέβαια εξειδικευμένα για κάθε άθλημα εξαρτήματα, όπως μπάλες, ρακέτες, εμπόδια, κορδέλες, κορίνες κ.ά.

Προϋποθέσεις Άσκησης Επαγγέλματος: Για να ασκήσει κάποιος το επάγγελμα του Προπονητή είναι απαραίτητη η άδεια άσκησης επαγγέλματος. Η άδεια χορηγείται από τη ΓΓΑ, εφόσον ο υποψήφιος διαθέτει πτυχίο ΤΕΦΑΑ ή προηγούμενη εμπειρία στο συγκεκριμένο άθλημα με το οποίο ενδιαφέρεται να ασχοληθεί ή έχει παρακολουθήσει σεμινάρια προπονητικής που διοργανώνει η ΓΓΑ.

Επαγγελματική Κατοχύρωση: Το επάγγελμα κατοχυρώνεται νομικά με τον Ν. 2725/99 περί αθλητισμού.

Απαιτούμενη Εκπαίδευση: Για την ενασχόληση με το επάγγελμα του Προπονητή απαιτείται πτυχίο του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ) των ΑΕΙ. Κατά τη διάρκεια των σπουδών δίνεται η δυνατότητα στους φοιτητές να επιλέξουν κατεύθυνση ανάλογα με το άθλημα με το οποίο θέλουν να ασχοληθούν. Αθλητές που δεν έχουν πτυχίο ΤΕΦΑΑ μπορούν να γίνουν Προπονητές παρακολουθώντας ολιγοήμερα σεμινάρια στη Σχολή Προπονητών της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού (ΓΓΑ). Γνώσεις προπονητικής για συγκεκριμένα αθλήματα μπορεί κάποιος να αποκτήσει φοιτώντας σε ανάλογα τμήματα των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης.

Απαιτούμενες Δεξιότητες: Η σχέση του Προπονητή με τους αθλητές απαιτεί:

• Αμοιβαία ηθική δέσμευση και αφοσίωση
• Ηγετικές δεξιότητες
• Ικανότητα να δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης με τους αθλητές
• Ικανότητα να εμπνέει σεβασμό και γενικότερα να φροντίζει για τη δημιουργία και τη διατήρηση κλίματος επικοινωνίας
• Δυναμισμό και αποφασιστικότητα
• Ψυχραιμία και αυτοκυριαρχία
• Συναισθηματική ωριμότητα και ισορροπία
• Εντιμότητα, ηθική ακεραιότητα, ικανότητα στη μετάδοση γνώσεων
• Δεξιότητες επικοινωνίας και μεγάλα ψυχικά αποθέματα 
• Άριστη φυσική κατάσταση.

Επαγγελματικές Προοπτικές: Οι δυνατότητες απασχόλησης των Προπονητών βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με το άθλημα στο οποίο ειδικεύονται, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει εάν αυτό είναι ατομικό ή ομαδικό. Για τους Προπονητές ομαδικών αθλημάτων οι δυνατότητες απασχόλησης είναι περισσότερες. Γενικότερα, οι προοπτικές για το επάγγελμα του Προπονητή είναι θετικές, καθώς όλο και περισσότερο παρατηρείται μια στροφή του ενδιαφέροντος προς τον ενεργό αθλητισμό. Οι αποδοχές των Προπονητών ποικίλλουν και μπορεί να είναι πολύ υψηλές ανάλογα με την ομάδα, το σύλλογο ή το φορέα στον οποίο απασχολούνται. Εκτός από τις σταθερές αμοιβές, υπάρχουν τα λεγόμενα "πριμ επιτυχιών" που καθορίζονται ανάλογα με τις νίκες που επιτυγχάνει η ομάδα. Η επαγγελματική άνοδος είναι δύσκολη για έναν Προπονητή. Για να καταξιωθεί κάποιος στο χώρο, απαιτείται τις περισσότερες φορές πολύχρονη εργασία, αφοσίωση στο έργο του και επίτευξη καλών επιδόσεων από τον αθλητή ή την ομάδα που έχει αναλάβει. Οι καλοί Προπονητές διατηρούν για πολλά χρόνια τη θέση τους. Ο Προπονητής μπορεί να απασχοληθεί σε διάφορους αθλητικούς συλλόγους ή ως προσωπικός Προπονητής αθλητών, σε εθνικές ομάδες και σε ομάδες ιδρυμάτων, φορέων ή σχολείων.

Εργασιακές Συνθήκες και Περιβάλλον: Το επάγγελμα του Προπονητή συνδέεται με έντονα συναισθήματα, είτε χαράς και ηθικής ικανοποίησης σε περίπτωση επιτυχίας είτε λύπης σε περίπτωση ήττας. Σε κάθε περίπτωση, η ένταση και το άγχος, τόσο κατά την προετοιμασία όσο και κατά τη διάρκεια του αγώνα είναι μεγάλα. Οι προπονήσεις και οι αγώνες γίνονται την ημέρα ή το βράδυ. Οι μετακινήσεις για τον Προπονητή είναι συχνές και, ανάλογα με το αγωνιστικό επίπεδο που έχει αναλάβει και τις υποχρεώσεις της ομάδας ή του αθλητή, μπορεί να είναι σε επίπεδο τοπικό, εθνικό ή διεθνές. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι ο Προπονητής μπορεί να μετακινείται από τη μια ομάδα στην άλλη, κάτι που παρατηρείται κατά κύριο λόγο στα πολύ υψηλά επίπεδα της προπονητικής.
Οι χώροι εργασίας του Προπονητή, ανάλογα με το άθλημα, μπορεί να είναι ανοιχτοί, όπως για παράδειγμα τα γήπεδα ποδοσφαίρου, ή κλειστοί, όπως τα γυμναστήρια άρσης βαρών. Η προπόνηση πολλές φορές δεν πραγματοποιείται στο χώρο που διεξάγεται ο αγώνας, αλλά σε βοηθητικές εγκαταστάσεις. Οι συνθήκες εργασίας του Προπονητή καθώς και τα αποτελέσματα που μπορεί να επιτύχει αποτελούν σε μεγάλο βαθμό συνάρτηση των αθλητικών εγκαταστάσεων του φορέα για τον οποίο εργάζεται. Εξάλλου, όσον αφορά τα αποτελέσματα των προσπαθειών του, αυτά εξαρτώνται και από τους αθλητές τους οποίους έχει αναλάβει να προετοιμάσει.

Επαγγελματικές Οργανώσεις: Το Καταστατικό του Συνδέσμου Προπονητών και οι κανονισμοί προπονητών των διαφόρων αθλημάτων προσδιορίζουν τον κώδικα δεοντολογίας που κατά περίπτωση εφαρμόζεται.

Δείτε σχετικές ειδικότητες:

• Γυμναστής Αθλητικός Ψυχολόγος