Επιχειρηματική πρωτοβουλία εν μέσω κρίσης

Η επιχειρηματικότητα είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της καινοτομίας, της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής μεγέθυνσης. Γι’ αυτό και η συνεισφορά της στην ευρωπαϊκή οικονομία αναγνωρίστηκε τόσο από τη Στρατηγική της Λισαβόνας (Lisbon Strategy), όσο και από την πιο πρόσφατη «Ατζέντα 2020». Γενικά μιλώντας, οι επιχειρηματικές δεξιότητες, πέραν του ότι ωφελούν την κοινωνία συνολικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το άτομο σε οποιαδήποτε πτυχή της ζωής του, ανεξαρτήτως του αν είναι αυτοαπασχολούμενος ή μισθωτός.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2006) ορίζει την επιχειρηματική πρωτοβουλία ως την ικανότητα του ατόμου να θέτει σε εφαρμογή τις ιδέες του. Περιλαμβάνει στοιχεία όπως η δημιουργικότητα, η καινοτομία, η ανάληψη ρίσκου, καθώς και την ικανότητα για σχεδιασμό και διαχείριση επιχειρηματικών σχεδίων για την υλοποίηση στόχων. Οι παραπάνω δεξιότητες αποτελούν σημαντικά εφόδια για το άτομο τόσο στην προσωπική του ζωή όσο και στην επαγγελματική του σταδιοδρομία. Όσοι διακατέχονται από επιχειρηματικό πνεύμα έχουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουν και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που τους παρουσιάζονται.

Οι βασικές επιχειρηματικές δεξιότητες περιλαμβάνουν:

1. Οικονομικές, νομικές και διοικητικές γνώσεις για τη λειτουργία μιας επιχείρησης.

2. Σχεδιασμό, οργάνωση, ανάλυση, επικοινωνία, διαπραγμάτευση, ομαδικό πνεύμα, αξιολόγηση του κινδύνου, ικανότητα αναγνώρισης των ευκαιριών σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.

3. Παγιωμένες συμπεριφορές: ανεξαρτησία, κίνητρα και θέληση για επιτυχία.

Το 2009, 2,5 εκατ. νέες επιχειρήσεις ιδρύθηκαν στην ΕΕ-25¹ απασχολώντας 1,8 εκατ. ανθρώπους. Οι νέες επιχειρήσεις ανέρχονταν στο 10% των υφισταμένων στην ΕΕ παρόλο που ο ρυθμός δημιουργίας νέων επιχειρήσεων (birth rate) στις χώρες-μέλη της Ευρώπης παρουσιάζει έντονη διαφοροποίηση (από 3% στην Κύπρο σε 17,6% στη Βουλγαρία). Οι νέες επιχειρήσεις είναι οι δημιουργοί νέων θέσεων εργασίας (EIM, 2011), παρά το γεγονός ότι το 15% των νέων θέσεων εργασίας χάνονται με το πέρας μιας 5ετίας.

Το 2011, 30,7 εκατ. άνθρωποι ηλικίας 15-64 στην ΕΕ-27 ήταν αυτοαπασχολούμενοι, σημειώνοντας αύξηση 6% σε σχέση με το 2002. Το προφίλ του επιχειρηματία ποικίλλει στις χώρες τις Ευρώπης, με το μέσο επιχειρηματία να είναι απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα προσόντα και οι ικανότητες των επιχειρηματιών διαφέρουν στις ευρωπαϊκές χώρες. Το 20% του πληθυσμού στην Ουγγαρία δηλώνει ότι δεν διαθέτει τα κατάλληλα προσόντα για να ξεκινήσει ένα νέο επιχειρηματικό εγχείρημα. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 2% για την Ιταλία και μόλις στο 1% για την Ελλάδα (Ευρωβαρόμετρο 283).

Τα παραπάνω στοιχεία είναι πολύ σημαντικά για την Ελλάδα, αν αναλογιστούμε το ρόλο της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας στην οικονομία. Η έλλειψη χρηματοδότησης και το δυσμενές οικονομικό κλίμα στέκονται εμπόδιο στο όποιο επιχειρηματικό εγχείρημα. Ωστόσο, η αναζήτηση μορφών χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά κονδύλια (βλ. ΕΣΠΑ) και ο σωστός σχεδιασμός (Business Plan) καινοτόμων ιδεών ακόμα και εν μέσω ύφεσης προσελκύουν το ενδιαφέρον τόσο των επενδυτών όσο και του καταναλωτικού κοινού.

Διονύσης Βαλσαμής
Οικονομολόγος, MSc
Ερευνητής Edujob